Tiếp nối truyền thống, kiến tạo hành trình phát triển mới

Thao tác trên sàn đúc gang

Ngày 4/6/1959, Hội đồng Chính phủ (nay là Chính phủ) ra Quyết định thành lập Công trường xây dựng Khu Gang Thép Thái Nguyên. Đã có 1,5 vạn người (trong đó có tới 97% là bộ đội chuyển ngành) từ nhiều miền quê được huy động về xây dựng công trình.

Các dây chuyền sản xuất được xây dựng tại khu vực Lưu Xá rộng trên 160 ha, sử dụng nhiều mỏ nguyên liệu ở một số địa phương thuộc tỉnh Thái Nguyên (Trại Cau, Núi Voi, Phấn Mễ) và các mỏ ở tỉnh khác như Cao Bằng, Thanh Hoá, Hải Dương, Tuyên Quang, Phú Thọ... Đầu những năm 70, nước Cộng hòa dân chủ Đức giúp xây dựng thêm Nhà máy Luyện cán thép Gia Sàng.

Một vùng đồi núi mênh mông, bằng sức lao động thủ công là chủ yếu, toàn công trường đã bạt hơn 50 quả đồi, san lấp trên 11 triệu m3 đất đá; vận chuyển hàng trăm nghìn tấn nguyên vật liệu thi công các hạng mục. Trong điều kiện vô cùng khó khăn, thiếu thốn, những người thợ vẫn làm việc với một tinh thần trách nhiệm cao nhất.

Dàn cán thép thanh tại TISCO ngày nay

Nhiều hạng mục thiết yếu được đưa vào sử dụng trước tiên phục vụ mục tiêu nâng cao chất lượng đội ngũ và tạo không khí vui tươi lành mạnh như: Bệnh viện, hội trường, các trường bổ túc văn hóa, công nhân kĩ thuật, nhà trẻ, chiêu đãi sở, phát hành báo Gang Thép tới các tổ sản xuất, thành lập Thư viện, Đài truyền thanh…

Để kịp thời ra gang đúng tiến độ, nhiều phong tròa thi đua lớn, tiêu biểu là “chiến dịch 7 thông” (thông điện, thông nước, thông khí, thông hơi, thông gió, thông điện tín, thông vận chuyển), đã huy động khả năng của toàn Công trường vào công trình trọng điểm.

8 giờ 30 phút ngày 29/11/1963, mẻ gang đầu tiên ra lò tại lò cao số 1, đánh dấu một mốc son quan trọng, mở ra một hướng phát triển mới của ngành công nghiệp luyện kim Việt Nam, và ngày đó đã trở thành ngày truyền thống của các thế hệ công nhân Khu Gang Thép Thái Nguyên.

Ngày 20/12/1963, Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã trực tiếp cắt băng khánh thành lò cao số I. Cùng ngày, với nhan đề: "Một công trình to lớn của chủ nghĩa xã hội đã ra đời”, Xã luận báo Nhân Dân - cơ quan Trung ương của Đảng Lao động Việt Nam khẳng định: “… Lò cao số 1 Thái Nguyên đi vào sản xuất, có nghĩa là hàng chục hệ thống công trình phức tạp phục vụ nó đã được xây xong và chạy tốt. Đây là một biểu hiện rực rỡ của sức lao động cần cù, thông minh, sáng tạo, gan dạ của cán bộ, công nhân và Nhân dân ta!”.

Trong thời kỳ chống chiến tranh phá hoại miền Bắc của đế quốc Mỹ, Khu Gang thép đảm nhận cùng lúc hai nhiệm vụ: Vừa tập trung thi công, vừa tổ chức lực lượng sẵn sàng đánh địch trong mọi tình huống. Cán bộ công nhân Khu Gang Thép đã nêu cao chủ nghĩa anh hùng cách mạng, thể hiện được bản lĩnh ý chí trong sản xuất, chiến đấu bảo vệ nhà máy và chi viện cho tiền tuyến. Thời điểm này công trường có 27.000 cán bộ công nhân, tất cả đều tình nguyện thực hiện Cuộc vận động: “Tăng năng suất lao động chống Mỹ cứu nước”, hơn 1000 tổ sản xuất đăng ký “Làm thêm giờ, nhận thêm việc chống Mỹ cứu nước”. Khu Gang Thép kéo còi ngày làm việc 9 giờ đẩy nhịp độ xây dựng lên cao nhất.

Giữa năm 1965, nhiều công trình quan trọng đã được đưa vào sản xuất như: Nhà máy điện Thái Nguyên, Mỏ sắt Trại Cau, Xưởng Luyện Gang với 3 lò cao, Xưởng Vật liệu chịu lửa, Xưởng Luyện cốc, Lò bằng số 1 và các công trình phục vụ luyện thép, hệ thống cơ khí sửa chữa, đường sắt, động lực, …

Chiến tranh diễn ra ngày càng ác liệt, tháng 8/1965, Trung ương Đảng và Chính phủ quyết định tạm dừng một số công trình trọng điểm của Khu Gang Thép. Đã có 13.000 cán bộ công nhân được điều động lên đường làm nhiệm vụ tại các vùng miền, trên tuyến lửa và sang nước bạn làm nhiệm vụ quốc tế. Chỉ 2 tháng, Công ty đã sơ tán 19.000 tấn thiết bị và các trường học, bệnh viện, kho tàng.

Đội nghệ thuật Gang Thép

Với tinh thần “Tất cả cho tiền tuyến”, hàng nghìn cán bộ công nhân viết đơn tình nguyện lên đường nhập ngũ, trong đó có nhiều lá đơn viết bằng máu. 2000 chiến sĩ được quân đội lựa chọn và biên chế thành “Tiểu đoàn 6 Gang Thép” và “Tiểu đoàn 9 Gang Thép” lên đường ra trận. Với 100% quân số là công nhân Gang Thép, trên chiến trường hai tiểu đoàn đều chiến đấu dũng cảm, lập công xuất xắc. Từ tháng 4/1966, Khu Gang Thép là một trọng điểm đánh phá của máy bay Mỹ. Các nhà máy, xưởng, mỏ và nhà ga chìm trong lửa đạn, cán bộ công nhân vẫn “bám máy bám lò”, “vững tay búa, chắc tay súng” trên từng vị trí sản xuất và chiến đấu.

Dưới bom đạn kẻ thù, những người thợ Gang Thép thực sự là những người lính. Khẩu hiệu: “Khi Tổ quốc cần, sẵn sàng đổi máu lấy thép!” trở thành hành động của cả đội ngũ. Lưới lửa hiệp đồng tác chiến từ hỏa lực pháo phòng không của tự vệ Gang Thép và các lực lượng vũ trang đã giữ cho ánh lửa lò cao luôn tỏa sáng.

Trong những năm tháng vừa sản xuất, vừa chiến đấu, Khu Gang Thép có 112 cán bộ công nhân hi sinh, 226 người bị thương. Cống hiến hy sinh của đội ngũ những người mặc áo thợ đã góp phần cùng cả nước thực hiện thắng lợi sự nghiệp đấu tranh giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Giai đoạn khắc phục khó khăn sau chiến tranh, thể nghiệm hướng đi mới để duy trì sản xuất, đội ngũ cán bộ công nhân gang thép với tâm thế và ý chí của những người đã vượt qua đạn bom, tiếp tục lao động với tinh thần “Lao động quên mình vì sự nghiệp gang thép của Tổ quốc”, tổ chức thi công khẩn trương “Ngày quên giờ, tuần quên thứ” và lần lượt đưa các dây chuyền luyện thép lò bằng số 1, cán thép Lưu Xá, luyện cán thép Gia Sàng vào hoạt động…

Thời kỳ thực hiện mục tiêu của công cuộc đổi mới kinh tế theo cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, Công ty đã có những nỗ lực vượt bậc tái cơ cấu tổ chức quản lý, đầu tư hiện đại hóa các dây chuyền thiết bị công nghệ, trong đó có dự án đầu tư mở rộng sản xuất giai đoạn 1, Nhà máy Cán thép Thái Nguyên, cán thép Thái Trung... Các phong trào thi đua “Luyện tay nghề, rèn tác phong, phấn đấu trở thành lao động giỏi” và “Phát huy sáng kiến cải tiến kỹ thuật, hợp lý hóa sản xuất” trở thành hoạt động thường niên và có sức lan tỏa trong toàn ngành.

Công ty luôn chú trọng tổ chức các hoạt động văn hóa tạo không khí vui tươi lành mạnh trên địa bàn

Từ ngày 1/7/2009, Công ty chính thức chuyển sang hoạt động theo mô hình công ty cổ phần. Mặc dù còn gặp nhiều khó khăn, nhưng nhờ chủ động, quyết liệt trong điều hành, tăng cường công tác quản trị, xây dựng các quy chế, quy định, chủ động bồi dưỡng đào tạo đội ngũ, Công ty luôn hoàn thành các nhiệm vụ chính trị trong sản xuất, kinh doanh và đời sống xã hội. Các sản phẩm thép mang thương hiệu TISCO khẳng định được uy tín trên thị trường trong nước và quốc tế.

Những năm gần đây, Dự án đầu tư mở rộng sản xuất giai đoạn II ngưng trệ để lại nhiều hệ lụy. Tuy nhiên, Dự án này có tính chất độc lập như một khu gang thép mới, Gang Thép Thái Nguyên vẫn là một đơn vị làm ăn có hiệu quả và đóng góp lớn vào an sinh xã hội của địa phương, cũng như nguồn thu ngân sách nhà nước.

Trong quá trình xây dựng và phát triển, Bác Hồ đã 3 lần về thăm Gang Thép. Lần thứ 3 ngày 1/1/1964, Bác căn dặn: “Để làm ra gang thép tốt thì người công nhân và cán bộ phải tôi luyện tinh thần cách mạng, lập trường giai cấp và ý thức làm chủ cho cứng rắn như thép như gang, nhất là cán bộ đảng viên, đoàn viên phải làm như thế”.

Thực hiện lời dạy thiêng liêng của Người, mồ hôi, công sức trí tuệ và cả máu của nhiều thế hệ đã đổ xuống để xây dựng, sản xuất, chiến đấu bảo vệ nhà máy, tạo dựng nên truyền thống “Lao động cần cù, dũng cảm, sáng tạo vì sự nghiệp gang thép của Tổ quốc”.

Ghi nhận thành tích và những nỗ lực phấn đấu liên tục của Công ty, Đảng và Nhà nước đã phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, trao tặng Huân chương Độc Lập hạng Nhất, Huân chương Lao động, Huân chương Chiến công, Huân chương Bảo vệ Tổ quốc và nhiều phần thưởng cao quý khác.

Nữ công nhân viên chức, lao động bên phù điêu Khu di tích Bác Hồ về thăm Gang Thép

Trước những yêu cầu ngày càng cao của quá trình đổi mới, Công ty triển khai đồng bộ các giải pháp kỹ thuật công nghệ, lựa chọn phương án sản xuất phù hợp, tăng cường kiểm soát quy trình sản xuất và hệ thống quản lý chất lượng. Phát huy tối đa lợi thế tự chủ một phần nguyên liệu giảm thiểu tác động từ thị trường. Tổ chức sản xuất kinh doanh có hiệu quả, cung cấp những sản phẩm tốt nhất cho các ngành kinh tế; đảm bảo việc làm, thu nhập ổn định cho người lao động.

Kiến tạo hành trình phát triển trên chặng đường mới, nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Công ty cổ phần Gang Thép Thái Nguyên lần thứ XVII, nhiệm kỳ 2025 - 2030 đã xác định: “Khơi dậy và phát huy mọi nguồn lực, vượt qua khó khăn, duy trì sản xuất kinh doanh ổn định, hiệu quả và có tăng trưởng, nâng cao sức cạnh tranh của sản phẩm thép TISCO trên thị trường. Quyết tâm hoàn thành xử lý Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2”

Với truyền thống và niềm tin vào sự phát triển bền vững, đội ngũ công nhân viên chức, lao động toàn Công ty đang phát huy mọi tiềm năng, lao động sáng tạo trên từng vị trí sản xuất, công tác, phấn đấu hoàn thành toàn diện và vượt mức các chỉ tiêu kế hoạch.

Gang Thép Thái Nguyên là biểu tượng phát triển trong những năm đầu xây dựng Chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, là cánh chim đầu đàn của ngành thép Việt Nam. Chặng đường tiếp theo của Công ty dẫu còn nhiều khó khăn thử thách, nhất định cả đội ngũ sẽ tiếp nối truyền thống, giữ ánh lửa gang thép luôn sáng mãi và vững vàng đi lên phía trước.

CTV Phan Thái (thainguyen.gov.vn)