EU cập nhật hệ thống TARIC để tích hợp CBAM trước khi triển khai đầy đủ vào năm 2026

Bản cập nhật đưa vào các loại chứng từ mới, điều chỉnh các điều kiện nhập khẩu và bổ sung các chú thích giải thích nhằm bảo đảm tính rõ ràng cho các chủ thể thực hiện thủ tục hải quan, đồng thời chuẩn bị cho các hệ thống của EU chuyển từ giai đoạn báo cáo chuyển tiếp sang giai đoạn thực thi đầy đủ CBAM.

Trong giai đoạn chuyển tiếp từ ngày 1/10/2023 đến ngày 31/12/2025, các nhà nhập khẩu hàng hóa thuộc phạm vi CBAM phải nộp báo cáo định kỳ hàng quý, trong đó nêu chi tiết lượng phát thải trực tiếp và gián tiếp hàm chứa trong sản phẩm, khối lượng hàng hóa và mức giá carbon đã nộp tại quốc gia xuất khẩu.

Cho đến hết năm 2025, biện pháp (measure) loại 775 xuất hiện trong hệ thống TARIC để chỉ ra rằng hàng nhập khẩu thuộc phạm vi sản phẩm chịu CBAM. Tuy nhiên, trong giai đoạn này chưa yêu cầu xuất trình chứng chỉ. Thay vào đó, chú thích TM967 giải thích các nghĩa vụ báo cáo trong giai đoạn chuyển tiếp và làm rõ các trường hợp miễn trừ tạm thời.

Thông quan bắt buộc dựa trên chứng chỉ đối với hàng hóa CBAM

Kể từ ngày 1/1/2026, hệ thống sẽ có sự thay đổi đáng kể. Biện pháp TARIC 775 sẽ kèm theo các điều kiện bắt buộc nhằm xác định liệu hàng hóa CBAM có thể được phép đưa vào lưu thông tự do (free circulation) một cách hợp pháp hay không.

Một bộ chứng chỉ sẽ điều chỉnh điều kiện chấp nhận hàng hóa CBAM tại khâu hải quan. Chứng chỉ Y128 ghi nhận số tài khoản CBAM của người khai báo được ủy quyền và là cơ sở cho các hoạt động nhập khẩu thông thường. Các chứng chỉ Y134 và Y135 áp dụng cho các trường hợp miễn trừ liên quan đến các vùng lãnh thổ địa lý đặc biệt hoặc hàng hóa phục vụ mục đích quân sự; trong khi chứng chỉ Y136 xác nhận rằng điện năng hoặc hydro được sản xuất tại thềm lục địa hoặc vùng đặc quyền kinh tế của một quốc gia thành viên EU. Chứng chỉ Y137 cho phép áp dụng ngưỡng miễn trừ khối lượng tối thiểu (de minimis) 50 tấn (50 mt), còn chứng chỉ Y237 xác định hàng hóa được sản xuất tại EU và do đó không thuộc nghĩa vụ CBAM. Chứng chỉ Y238 được đưa vào áp dụng cho các nhà khai thác mà hồ sơ xin cấp tư cách người khai báo CBAM vẫn đang trong quá trình xem xét, cho phép nhập khẩu cho đến khi có quyết định cuối cùng. Nếu không có chứng chỉ nào trong số này được áp dụng, điều kiện Y060 sẽ chặn việc nhập khẩu hàng hóa CBAM.

Quy định khác nhau đối với từng nhóm sản phẩm CBAM

Các quy tắc vận hành riêng biệt cho từng nhóm sản phẩm CBAM cũng được thiết lập. Xi măng, phân bón, sắt thép và nhôm chịu sự điều chỉnh đồng thời của các điều kiện dựa trên tư cách người khai báo và ngưỡng khối lượng, phản ánh ngưỡng miễn trừ de minimis mới là 50 tấn/năm cho mỗi nhà nhập khẩu. Trong khi đó, điện năng và hydro được xử lý theo cách khác. Các sản phẩm này không được hưởng bất kỳ miễn trừ nào dựa trên khối lượng và luôn phải tuân thủ đầy đủ các yêu cầu của CBAM, đồng nghĩa với việc chỉ các chứng chỉ liên quan đến tư cách người khai báo được ủy quyền hoặc các miễn trừ đặc thù khác mới cho phép thông quan.

Các chú thích mới tăng cường tính rõ ràng pháp lý và hỗ trợ thực thi

Bản cập nhật hệ thống TARIC cũng đưa vào các chú thích giải thích mới nhằm củng cố cấu trúc hải quan của CBAM.

Chú thích CD01023 giải thích các điều kiện áp dụng miễn trừ khối lượng de minimis. Chú thích CD01024 làm rõ rằng CBAM không áp dụng đối với hàng hóa có xuất xứ EU, bao gồm cả hàng hóa đã qua chế biến và tái nhập khẩu theo chế độ gia công trong nước (inward processing). Chú thích CD01025 thiết lập cơ chế nhập khẩu tạm thời đối với các nhà khai thác đang chờ quyết định về hồ sơ xin cấp tư cách người khai báo CBAM. Ngoài ra, chú thích TM967 cũng được cập nhật nhằm làm rõ các trường hợp cấm nhập khẩu và phản ánh đầy đủ các trường hợp được miễn trừ.

Th.S