Nhận định tình hình nhập khẩu thép Trung Quốc vào Việt Nam năm 2026

Thép Trung Quốc vào Việt Nam giảm mạnh năm 2025 dưới tác động của các biện pháp phòng vệ thương mại

Sản lượng thép nhập khẩu từ Trung Quốc vào Việt Nam tiếp tục giảm so với cùng kỳ năm 2024. Theo số liệu của Hải quan Việt Nam, sản lượng sắt thép các loại nhập khẩu từ Trung Quốc vào Việt Nam tháng 11/2025 là 870.786 tấn, giảm 15,5% so với tháng 10/2025 và giảm 0,5% so với cùng kỳ năm 2024. Như vậy kể từ đầu năm 2025 cho tới nay, chỉ có riêng tháng 2/2025 sản lượng thép nhập khẩu xuất xứ Trung Quốc đạt 1 triệu tấn, tăng 25,9% so với cùng kỳ năm 2024, các tháng còn lại sản lượng thép nhập khẩu từ quốc gia này sang Việt Nam đều thấp hơn so với cùng kỳ năm trước.

Dẫn đến lũy kế 11 tháng 2025, tổng sản lượng thép Trung Quốc nhập khẩu vào Việt Nam đạt trên 8,36 triệu tấn, giảm 24,2% so với cùng kỳ năm 2024. 

Trong bối cảnh xuất khẩu thép của Trung Quốc ra thế giới 11 tháng 2025 tiếp tục gia tăng đạt 107,7 triệu tấn, tăng trưởng 6,7% so với cùng kỳ năm 2024. Nhưng riêng lượng tới thị trường Việt Nam lại giảm nhiều do tại đây một số mặt hàng thép đã bị áp thuế.

Trong năm 2025, Việt Nam đã thực hiện các biện pháp phòng vệ thương mại mạnh mẽ đối với các sản phẩm thép nhập khẩu từ Trung Quốc. Trong đó, Việt Nam đã hoàn thành điều tra và áp thuế chính thức với thép cán nóng và thép mạ; hiện đang tiến hành điều tra chống lẩn tránh biện pháp phòng về thương mại đối với sản phẩm thép cán nóng khổ rộng trên 1.880mm; tiến hành rà soát các biện pháp đang có hiệu lực đối với thép hình chữ H.

Dưới đây là tổng hợp một số vụ việc quan trọng

(1) Thép cán nóng (HRC) - Vụ việc AD20 & AC03.AD20

• Áp thuế tạm thời: Ngày 21/2/2025 Bộ Công Thương ban hành Quyết định 460/QĐ-BCT về việc áp dụng thuế chống bán phá giá (CBPG) tạm thời đối với một số sản phẩm thép cán nóng có xuất xứ từ Trung Quốc và Ấn Độ (mã vụ việc AD20). Theo đó mức thuế chống bán phá giá tạm thời được áp dụng với hàng hóa bị điều tra từ Trung Quốc là từ 19,38% đến 27,83%.
• Áp thuế chính thức: Ngày 4/7/2025, Bộ Công Thương ban hành Quyết định 1959/QĐ-BCT về việc áp thuế CBPG chính thức đối với một số sản phẩm thép cán nóng có xuất xứ từ Trung Quốc và chấm dứt điều tra áp dụng biện pháp chống bán phá giá đối với một số sản phẩm thép cán nóng có xuất xứ từ Ấn Độ (mã vụ việc AD20). Theo đó, mức thuế chống bán phá giá chính thức được áp dụng với hàng hóa bị điều tra từ Trung Quốc là từ 23,1% đến 27,83% (cho thép HRC dưới 1.800 mm).
• Điều tra chống lẩn tránh: Sau khi áp thuế, lượng nhập khẩu thép HRC khổ rộng (trên 1.880mm và nhỏ hơn hoặc bằng 2.300 mm) từ Trung Quốc tăng đột biến. Do đó, ngày 27/10/2025, Bộ Công Thương đã ban hành Quyết định số 3176/QĐ-BCT về việc khởi xướng điều tra chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại đối với một số sản phẩm thép cán nóng có xuất xứ Trung Quốc (mã vụ việc AC03.AD20).

(2) Thép mạ (Tôn mạ) - Vụ việc AD19

Ngày 14/08/2025, Bộ Công Thương ban hành Quyết định 2310/QĐ-BCT về việc áp dụng thuế chống bán phá chính thức đối với một số sản phẩm thép mạ có xuất xứ từ Trung Quốc và Hàn Quốc (Mã vụ việc AD19). Theo đó mức thuế chống bán phá giá chính thức được áp dụng cao nhất là 37,13% đối với hàng hóa xuất xứ từ Trung Quốc và 15,67% đối với hàng hóa xuất xứ từ Hàn Quốc.

Trung Quốc sẽ áp dụng giấy phép xuất khẩu đối với nhiều loại sản phẩm thép từ năm 2026

Hiện nay, lượng chào thép xuất khẩu của Trung Quốc trên thị trường thế giới cũng chững lại sau khi Bộ Thương mại và Tổng cục Hải quan Trung Quốc công bố việc áp dụng cơ chế cấp giấy phép xuất khẩu đối với một số sản phẩm thép. Quyết định liên quan được quy định trong Thông báo số 79-2025 ban hành ngày 9/12/2025 và sẽ có hiệu lực từ ngày 1/1/2026. 

Theo phụ lục chính thức kèm theo Thông báo, phạm vi các sản phẩm thép thuộc diện cấp phép là rất rộng, không chỉ giới hạn ở nguyên liệu thô hay sản phẩm bán thành phẩm. Cụ thể, giấy phép xuất khẩu sẽ là bắt buộc đối với việc cung ứng gang, hợp kim sắt, thép bán thành phẩm (phôi thép vuông, phôi dẹt), cũng như các sản phẩm kim loại thành phẩm. Danh mục này bao gồm thép cán dẹt, thép cán dài, cùng với các sản phẩm ống và hạ tầng, trong đó có ống thép không hàn, và các sản phẩm thép cho đường ray.

Để xuất khẩu các mặt hàng này, doanh nghiệp ngoại thương phải xin giấy phép dựa trên hợp đồng xuất khẩu và chứng chỉ chất lượng do nhà sản xuất cấp. Giấy phép sẽ được cấp bởi cả cơ quan thuộc Bộ Thương Mại và các cơ quan thương mại cấp tỉnh, thành phố, tùy theo quy mô của doanh nghiệp.

Theo thông cáo của Hiệp hội Thép Trung Quốc, giấy phép xuất khẩu thép yêu cầu nộp hồ sơ trực tuyến và sẽ có hiệu lực trong sáu tháng. Giấy phép chỉ được sử dụng trong năm mà nó được cấp, ngay cả khi thời hạn sáu tháng vẫn chưa hết. Giấy phép xuất khẩu có thể được sử dụng tối đa 12 lần để làm thủ tục thông quan đối với một số loại hàng hóa cụ thể trong thời hạn hiệu lực.

Chưa rõ các quy định mới của Trung Quốc có thể gây tác động thế nào tới thị trường thép toàn cầu trong năm 2026. Việc áp dụng giấy phép không đồng nghĩa với lệnh cấm xuất khẩu trực tiếp, nhưng sẽ tạo ra một cơ chế hành chính nhằm kiểm soát nguồn cung thép từ Trung Quốc. Tuy nhiên cũng cần phải lưu ý rằng Trung Quốc trước đây đã từng áp dụng cơ chế cấp phép khi đưa ra yêu cầu giấy phép xuất khẩu bắt buộc đối với một số loại sản phẩm thép vào năm 2007. Tuy nhiên, quy định này đã bị bãi bỏ sau đó hai năm.

Xuất khẩu thép của Trung Quốc đã tăng mạnh kể từ năm 2023 sau khi phục hồi từ đại dịch COVID-19 bất chấp việc ngày càng nhiều quốc gia áp đặt các rào cản thương mại nhằm bảo vệ các nhà sản xuất trong nước. Việc Trung Quốc áp dụng cơ chế cấp giấy phép xuất khẩu đối với khoảng 300 chủng loại sản phẩm thép kể từ năm 2026 sẽ cho phép kiểm soát chặt chẽ hơn các lô hàng xuất khẩu và được kỳ vọng sẽ giúp giảm căng thẳng thương mại trên thị trường thép toàn cầu.

Đối với thị trường thép Việt Nam, giấy phép xuất khẩu của Trung Quốc không trực tiếp chặn thép vào thị trường, nhưng khi kết hợp với các biện pháp phòng vệ thương mại đang áp dụng, sẽ tiếp tục làm suy giảm dòng thép Trung Quốc vào Việt Nam trong năm 2026, đặc biệt với các sản phẩm cán nóng và thép mạ.

Trần Hương