Dự báo năm 2022 thị trường thép Trung Quốc, mặc dù sản lượng cắt giảm nhưng các nhà sản xuất Trung Quốc vẫn có hiệu quả. Cơ hội nào cho hàng Việt Nam xuất khẩu

Trung Quốc ưu tiên ổn định kinh tế trước Thế vận hội và Đại hội Đảng

Đã có nhiều tín hiệu trái chiều từ chính phủ Trung Quốc về việc buộc phải giảm tốc độ sản xuất thép để đáp ứng các mục tiêu về giảm lượng khí thải Carbon, biến đổi khí hậu và nỗ lực giải tỏa sức nóng của thị trường bất động sản. Tại cuộc họp thường niên của Hội nghị Công tác Kinh tế Trung ương do ông Tập Cận Bình chủ trì – Hội nghị này là nơi đặt ra chương trình nghị sự và chính sách kinh tế cho năm tới – được tổ chức vào trung tuần tháng 12/2021 cho thấy các nhà lãnh đạo Trung Quốc lo lắng về những cải cách vội vàng làm chậm tăng trưởng kinh tế quá nhiều trong một năm nhạy cảm về mặt chính trị. Đồng thời, hội nghị cũng đưa ra mục tiêu cần tiếp tục đảm bảo các khoản nợ được giám sát trong tầm kiểm soát khi những lo ngại gia tăng từ hiệu ứng lan truyền của gã khổng lồ bất động sản Evergrande. Một nội dung trong thông cáo được công bố sau cuộc họp cho biết:“Chính sách kinh tế trong năm 2022 nên ưu tiên sự ổn định trong khi tiếp tục theo đuổi mục tiêu kinh tế theo chiến lược”. Các nhà kinh tế cho biết việc chú trọng đến sự ổn định là rất quan trọng. Đây là dấu hiệu cho thấy Đảng Cộng sản Trung Quốc sẽ quay trở lại chính sách điều hành trước đại dịch, là tập trung vào tăng trưởng trên tất cả các mặt của nền kinh tế.

Tuy nhiên, Chính phủ Trung Quốc vẫn quyết định điều chỉnh kéo dài thời gian cắt giảm sản lượng thép đang diễn ra ở Trung Quốc từ tháng 11/2021 đến tháng 3/2022 để chống ô nhiễm và tăng lượng điện cung cấp để sưởi ấm mùa đông trước và trong Thế vận hội mùa đông Bắc Kinh 2022. Đây là một trong các nội dung được gửi theo một thông báo tới các bên tham gia thị trường thép Đường Sơn vào cuối tháng 9/2021. Bên cạnh đó tình trạng thiếu điện tuy đã được cải thiện nhưng vẫn đang tiếp diễn tại nhiều địa phương. Theo CreditSights (CreditSights Inc là một công ty nghiên cứu tài chính và cung cấp các dịch vụ nghiên cứu tín dụng độc lập), trong một báo cáo phân tích đưa ra hồi đầu tháng 10/2021, đã có những nhận định : “Việc kiểm soát ô nhiễm và thiếu điện sẽ tạo ra động lực cung và cầu thuận lợi để hỗ trợ lợi nhuận cho các công ty thép Trung Quốc”.

Sản lượng thép thô của Trung Quốc tháng 10/2021 đã giảm 23% so với cùng kỳ năm 2020 và tỷ lệ sử dụng công suất của các nhà máy thép của Trung Quốc đã giảm xuống mức thấp kỷ lục trong tháng 11/2021

(Ảnh Chinadaily)

Cắt giảm sản lượng
Một nguồn tin khác từ Reuters , Chính phủ Trung Quốc đã yêu cầu các nhà máy thép ở nhiều thành phố ở miền bắc Trung Quốc cắt giảm sản lượng từ ngày 15/11/2021 đến ngày 15/3/2022, các nhà máy sẽ cắt giảm sản lượng không dưới 30% sản lượng thép so với năm 2021. Lệnh này sẽ bao gồm các nhà máy thép trong chiến dịch chống ô nhiễm tập trung vào 28 thành phố ở thủ đô Bắc Kinh và các khu vực lân cận, cũng như 8 thành phố khác ở Sơn Đông và Hà Bắc, nơi chiếm hơn 40% tổng sản lượng thép thô của Trung Quốc. Một thông tin tương tự từ quan sát của CreditSights, hơn 50% lò cao thổi oxy (BOF) ở Đường Sơn - một trung tâm sản xuất và thương mại thép lớn ở khu vực thủ đô Bắc Kinh - Thiên Tân – Hà Bắc - vẫn đóng cửa. Khu vực này chiếm hơn 20% sản lượng thép của Trung Quốc. Trong báo cáo còn chỉ rõ “Ngay cả các nhà máy sản xuất thép nhỏ, có xu hướng tăng nhanh sản lượng trong các chu kỳ tăng giá cũng không thể tăng sản lượng do chính quyền địa phương thực thi mạnh mẽ các biện pháp hạn chế sản xuất” và nêu nguyên nhân chính của việc chính quyền địa phương quản lý chặt là do Trung Quốc đã cam kết cắt giảm 13,5% tiêu thụ năng lượng trên một đơn vị GDP và giảm 18% lượng phát thải carbon vào năm 2025.

Theo dự báo của Chinadaily, tổng nhu cầu thép Trung Quốc sẽ đạt 954 triệu tấn vào năm 2021, giảm 4,7% so với năm 2020. Trong khi nhu cầu trong năm tới 2022 ước tính sẽ chỉ giảm 0,7%,  xuống 947 triệu tấn, trong khi sản lượng sản xuất thép giảm 2,2%.

Trung Quốc tăng sản lượng nhập khẩu thép thô để bù đắp sản lượng thiếu hụt do giảm sản lượng để cắt giảm khỉ thải Carbon (Ảnh Global time)

Điều chỉnh chính sách thuế
Để đảm bào nguồn cung cho thị trường nội địa Chính phủ Trung Quốc đã ban hành một số chính sách mới. Từ ngày 1/5/2021, Trung Quốc áp dụng thuế suất nhập khẩu tạm thời bằng 0 đối với gang, thép thô, thép nguyên liệu tái chế và sắt thép. Từ ngày 1/08/2021 hủy hoàn thuế giá trị gia tăng đối với xuất khẩu thép cây, cuộn cán nõng/nguội, thép cuộn/tấm mạ kẽm nhúng nóng và tấm mạ điện, thép hợp kim và đường ray. Các thông tư trên do Ủy ban Thuế quan của Quốc vụ viện ban hành. 

Các nhà sản xuất thép Trung Quốc giảm sản lượng nhưng tăng lợi nhuận
Việc hạn chế sản xuất thép ở Trung Quốc, nước nhập khẩu quặng sắt lớn nhất thế giới, đã gây áp lực giảm giá quặng sắt sản xuất thép. Sản lượng thép bị hạn chế liên tục đã giữ cho giá nhập khẩu quặng sắt với hàm lượng sắt 62% ở mức dưới 100 USD / tấn, so với mức 240 USD / tấn vào tháng năm 2021.  CreditSights cho chi tiết thêm: “Với tồn kho quặng sắt ở Trung Quốc ở mức cao kỷ lục và sản lượng thép tiếp tục giảm, chúng tôi cho rằng áp lực giảm đối với giá quặng sắt sẽ còn tồn tại”. Tuy nhiên, giá quặng sắt thấp, nguồn cung thép thắt chặt và giá thép phục hồi sẽ hỗ trợ thêm biên lợi nhuận cho các nhà sản xuất thép Trung Quốc, công ty cho biết. Báo cáo của CreditSights cho biết thêm "Biên lợi nhuận gộp của hầu hết các sản phẩm thép cao hơn 70% so với đầu năm và đã bắt đầu phục hồi vào tuần trước cùng với sự phục hồi của giá thép". 

Cơ hội nào cho hàng Việt Nam xuất khẩu.

Nền kinh tế Trung Quốc được dự báo  mức tăng trưởng vừa phải là 5,5% trong năm 2022. Lĩnh vực xây dựng phục hồi nhanh chóng từ tháng 4/2020 nhờ đầu tư cơ sở hạ tầng. Từ năm 2021 trở đi, tăng trưởng đầu tư bất động sản có thể giảm do chính phủ chỉ đạo giảm tốc độ tăng trưởng trong lĩnh vực này. Tuy nhiên, Chính phủ Trung Quốc đã khởi động một số dự án mới để hỗ trợ nền kinh tế, nên tăng trưởng đầu tư cơ sở hạ tầng dự kiến ​​sẽ tăng vào năm 2021 và tiếp tục ảnh hưởng đến nhu cầu thép vào năm 2022. Mặt khác việc sản lượng thép của Trung Quốc được dự báo là giảm sâu hơn nhiều lần so với nhu cầu cùng với các chính sách nhập khẩu được nới lỏng tạo điều kiện cho các nhà sản xuất thép có điều kiện tham gia xuất khẩu vào thị trường Trung Quốc. 

Lượng quặng và thép nhập khẩu từ các nước trong đó có Việt Nam theo số liệu của hải quan Trung Quốc năm 2021

Bên cạnh đó việc giá bán giữa thị trường Trung Quốc và Việt Nam luôn duy trỉ mức chênh lệch phổ biến từ 20-35% cũng là cơ hội tốt cho Việt Nam xuất khẩu.

Chênh lệch giá sản phẩm thị trường Đường Sơn – Trung Quốc và Việt Nam năm 2021 (Nguồn VSA & Tradingeconomics)

Cũng theo số liêu thống kê của Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA). Tính 11 tháng năm 2021 mặc dù các nhà máy sản xuất khu vực phía năm phải dừng sản xuất liên tục do dịch Covid-19 trong 3 tháng, nhưng sản lượng sản xuất thép xây dựng tăng 3.9%. Trong khi lượng bán hàng giảm 2.6% . Đây là con số phản ảnh lượng thừa cung của ngành thép Việt Nam suốt thời gian qua và cũng là điều kiện cho các nhà sản xuất tận dụng công suất dư thừa để xuất khẩu. Một vấn đề cần phải nói thêm rằng, khi lượng sản xuất thép từ lò cao giảm thì việc tăng cường sản xuất thép từ nguồn thép phế của Trung Quốc sẽ tăng lên để bù lại sự thiếu hụt. Tạo sự cạnh tranh và có nguy cơ đẩy giá thép phế trên thị trường gây khó khăn cho ngành sản xuất thép Việt Nam khi chúng ta cần sấp xỉ 60% lượng thép phế nhập khẩu để duy trì các hoạt động các nhà máy sản xuất thép trong nước.

Việt Cường - VNSTEEL