Ngăn 'chuyến tàu vét' trước thềm Đại hội Đảng

Loạt bài 5 kỳ “Ngăn 'chuyến tàu vét' trước thềm Đại hội Đảng” của nhóm tác giả Bùi Văn Kiên, Nguyễn Ngọc Tiến, Nguyễn Văn Dũng, Nguyễn Văn Dũng của Báo Tiền phong đoạt Giải B - Giải báo chí toàn quốc về xây dựng Đảng (Giải Búa liềm vàng) lần thứ IV - năm 2019. Trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc.

Kỳ 1: Siết quy trình, tăng kỷ luật Đảng

Cùng với việc sửa đổi các quy định, quy trình ngăn tư duy nhiệm kỳ, các cơ quan của Đảng, Nhà nước cũng tăng cường kiểm tra, giám sát, xử lý nghiêm các vi phạm, kể cả đối với những cán bộ đã nghỉ hưu. Song thực tế, lãnh đạo ở một số nơi, một số chỗ vẫn không e ngại “lò nóng”, cố tình vi phạm các quy định của Đảng và Nhà nước trong quy hoạch, bổ nhiệm cán bộ cả nhiệm kỳ này và nhiệm kỳ sau.

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng phát biểu tại phiên họp thứ 16 Ban chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng - Ảnh: TTXVN

Hết thời “hạ cánh an toàn”

Để ngăn chặn tình trạng “hoàng hôn nhiệm kỳ”, năm 2016, Trung ương đã ban hành Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII, trong đó nêu rõ những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị là: Vướng vào “tư duy nhiệm kỳ”, chỉ tập trung giải quyết những vấn đề ngắn hạn trước mắt, có lợi cho mình; tranh thủ bổ nhiệm người thân, người quen, người nhà dù không đủ tiêu chuẩn, điều kiện giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý hoặc bố trí, sắp xếp vào vị trí có nhiều lợi ích.

Thực hiện Nghị quyết trên, trong thời gian qua, các cơ quan của Đảng như Ủy ban Kiểm tra Trung ương, Ban Tổ chức Trung ương vào cuộc quyết liệt theo đúng tinh thần không có vùng cấm, không có ngoại lệ. Nếu như trước đây thường có tình trạng cán bộ về hưu được coi là “hạ cánh an toàn” hoặc “hòa cả làng” thì nay điều đó đã không còn nữa. Hàng loạt các vi phạm trong thời điểm hoàng hôn nhiệm kỳ đã thanh, kiểm tra và xử lý.

Đặc biệt, công cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, quan liêu, tiêu cực được Đảng và Nhà nước đẩy mạnh hơn bao giờ hết. Các vụ án tham nhũng, kinh tế nghiêm trọng, phức tạp được xử lý rất kiên quyết, nghiêm minh, theo đúng quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước, kể cả đối với cán bộ lãnh đạo cao cấp của Đảng, của Nhà nước; tướng lĩnh, sĩ quan trong công an, quân đội; cán bộ đương chức và cán bộ đã nghỉ hưu.

Chỉ tính từ sau Đại hội XII của Đảng (tháng 1/2016) đến nay, có khoảng 70 cán bộ cấp cao thuộc diện Trung ương quản lý bị xử lý kỷ luật, trong đó có nhiều người là Ủy viên Trung ương Đảng đương nhiệm. Một số người trong số đó bị đưa ra khỏi Ban Chấp hành Trung ương, thậm chí có ngay cả Ủy viên Bộ Chính trị cũng bị khai trừ ra khỏi Đảng và lĩnh án tù.

Đặc biệt nếu như trước đây thường có tình trạng “hạ cánh là an toàn” thì nay những người đã rời chức vụ, về nghỉ nếu có sai phạm đều có thể bị xem xét, xử lý. Trong vòng hơn 3 năm có hơn 10 cán bộ nguyên là Ủy viên Trung ương Đảng nghỉ hưu bị xử lý kỷ luật, trong đó mới nhất là trường hợp của ông Vũ Văn Ninh, nguyên Phó Thủ tướng bị Bộ Chính trị kỷ luật bằng hình thức cảnh cáo.

Điều đáng nói là những vi phạm của ông Ninh bị phát hiện không chỉ trong nhiệm kỳ làm Phó Thủ tướng mà từ thời làm Bộ trưởng Bộ Tài chính kiêm Chủ tịch Hội đồng quản lý Bảo hiểm xã hội Việt Nam (giai đoạn từ tháng 7/2006 đến năm 2011).

Nguyên Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh. Ảnh: Hồng Vĩnh

Việc xử lý kỷ luật nghiêm với cả những người đã “hạ cánh” được đánh giá là bước đột phá trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, siết chặt kỷ luật, kỷ cương trong bộ máy nhà nước và của toàn hệ thống chính trị, góp phần quan trọng củng cố lòng tin của các tầng lớp nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng. “Chính chỗ này khắc phục tư tưởng tư duy nhiệm kỳ, như 6 tháng nữa mình nghỉ hưu nên cứ "ký đại", "đề bạt đại", "bổ nhiệm đại”, ông Nguyễn Đức Hà phân tích.

“Lò nóng” song cán bộ vẫn ký bừa, ký ẩu

“Lò nóng” là vậy, song thực tế ở nhiều nơi, nhiều chỗ, vì lợi ích cá nhân, nhiều cán bộ lãnh đạo vẫn bất chấp các quy định của Đảng và Nhà nước, dẫn đến tiếp tục có nhiều sai phạm trong các quyết định bổ nhiệm, kể cả quy hoạch giới thiệu nhân sự ở nhiệm kỳ tới. Đơn cử như tại Vĩnh Phúc, mới đây, qua kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm ở Ban Thường vụ Huyện ủy Sông Lô (Ban Thường vụ) và các cá nhân có liên quan, Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy Vĩnh Phúc đã phát hiện nhiều vi phạm trong công tác cán bộ.

Theo đó, Ban Thường vụ huyện vi phạm quy trình giới thiệu nhân sự Ủy viên BCH Đảng bộ huyện; không chấp hành nghiêm túc ý kiến chỉ đạo của cấp trên về công tác cán bộ. Việc thực hiện quy hoạch cán bộ lãnh đạo, quản lý các phòng, ban, đoàn thể của huyện nhiệm kỳ 2015 - 2020 và nhiệm kỳ 2020 - 2025 chưa được thảo luận, bàn bạc và thống nhất trong tập thể Ban Thường vụ, không thông báo công khai quy hoạch lãnh đạo chủ chốt của huyện đã được Ban Thường vụ Tỉnh ủy và Ban Tổ chức Tỉnh ủy phê duyệt…

Về sai phạm của các cá nhân, cả Bí thư Huyện ủy là ông Lê Tiến Anh và Chủ tịch huyện Hà Vũ Tuyến đều vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ. Vi phạm quy trình giới thiệu và bổ nhiệm cán bộ; cho ý kiến bổ nhiệm một số cán bộ không đảm bảo tiêu chuẩn. Thực hiện quy trình, thủ tục bổ nhiệm, giới thiệu cán bộ ứng cử và điều động cán bộ không đúng quy định; có cán bộ số phiếu tín nhiệm rất thấp, nhưng Ban Thường vụ Huyện ủy vẫn có nghị quyết giới thiệu bổ nhiệm.

Ngoài ra, cả bí thư và chủ tịch huyện này đều bị kết luận có vi phạm trong công tác bổ nhiệm, sử dụng cán bộ quản lý và giáo viên các trường học. Trong đó ông Lê Tiến Anh, khi còn là Chủ tịch huyện đã bổ nhiệm 10 phó hiệu trưởng vượt định mức, bổ nhiệm 26 phó hiệu trưởng còn thiếu chứng chỉ, thủ tục. Ông Hà Vũ Tuyến bổ nhiệm 8 hiệu trưởng không có trong quy hoạch; bổ nhiệm lại 70 hiệu trưởng, phó hiệu trưởng không đúng thời gian theo quy định...

Từ những kết luận trên, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Vĩnh Phúc đã quyết định thi hành kỷ luật ông Lê Tiến Anh và ông Hà Vũ Tuyến bằng hình thức cảnh cáo. Sau đó, cả ông Lê Tiến Anh và ông Hà Vũ Tuyến đều được điều động sang vị trí khác.

Kỳ 2: Cảnh giác với những cuộc đổi chác

“Vào thời điểm cuối nhiệm kỳ, nhiều cá nhân co mình lại, không dám làm “thẳng” vì sợ ảnh hưởng đến thành tích của địa phương trước thềm đại hội. Chưa kể còn có tâm lý, “im lặng là vàng”, tôi không đụng đến anh thì chắc anh sẽ ưu ái, vun vén cho tôi. Vì lợi ích của chiếc ghế nên nhiều người bất chấp tất cả để hưởng lợi cùng nhau”, ông Lê Như Tiến, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội nói.

Người dân Thủ Thiêm kiến nghị, kêu cứu tới Thanh tra Chính phủ. Ảnh: Huy Thịnh

Ðổi chác, đoạt ghế

Là người đầu tiên phản ánh tình trạng quan chức tăng tốc thực hiện những “chuyến tàu vét” vào thời điểm “hoàng hôn nhiệm kỳ”, nay sau 4 năm nhìn lại, ông đánh giá thế nào về vấn đề trên?

Qua quan sát và tìm hiểu tôi thấy rằng chuyện “hoàng hôn nhiệm kỳ” dường như đã thành quy luật, cứ năm cuối nhiệm kỳ, trước khi kết thúc nhiệm kỳ là lại xuất hiện các biểu hiện tiêu cực. Năm 2015, tôi phản ánh điều này trên nghị trường không chỉ để cảnh báo mà còn mong muốn các cơ quan của Đảng và Nhà nước có giải pháp chấn chỉnh, ngăn chặn.

Thực tế cho thấy, sau Đại hội 12 của Đảng, qua kiểm tra, giám sát, các cơ quan chức năng cũng đã phát hiện ra nhiều vụ việc có dấu hiệu trong thời điểm “hoàng hôn nhiệm kỳ”. Điều đó cho thấy, các “chuyến tàu vét” là có thật, nhiều quan chức, tranh thủ thời điểm “bận rộn” cuối nhiệm kỳ để làm bừa, làm ẩu nhằm mục đích vụ lợi. Biểu hiện qua các vụ việc như đề bạt, bổ nhiệm một cách vội vàng, thần tốc; ký những dự án mua sắm hàng trăm tỷ…

Quyết định tổ chức các chuyến đi nước ngoài ở thời điểm “hoàng hôn” nhưng dưới danh nghĩa “tham quan, học tập, nghiên cứu”. Tuy nhiên, cái tham quan, học tập chỉ là trá hình còn thực chất là dùng tiền nhà nước để đi chơi. Lẽ ra phải có quy định hết sức chặt chẽ như không bố trí những người chuẩn bị về hưu đi tham quan, học tập, nghiên cứu ở nước ngoài… Phải có những quy định cụ thể chứ không thì khó mà ngăn chặn được triệt để.

Nhiệm kỳ trước nữa, tôi cũng đã chất vấn Thủ tướng Chính phủ và Thanh ra Chính phủ về hiện tượng bổ nhiệm ồ ạt trước khi về hưu. Từ cấp phòng, vụ, viện, giám đốc các trung tâm. Đây có phải là chạy chức, chạy quyền không?

Thế còn tình trạng “lót ổ” cho con cái trong thời điểm hoàng hôn nhiệm kỳ thì sao?

Đây cũng là vấn đề mà tôi đã từng nêu ra. Nhiều lãnh đạo, trong thời điểm lúc giao thời nhiệm kỳ, chuẩn bị về hưu là tìm cách lo lót cho người nhà, người thân vào những vị trí nhất định. Nếu cứ tiền tệ, hậu duệ, quan hệ, đồ đệ rồi mới đến trí tuệ thì nhất định sẽ dẫn đến hậu quả “đố điều đi đâu được”. Cài cắm con em là khá nhiều.

Liệu đó có phải là việc đánh đổi giữa người chuẩn bị “hạ cánh” với những người kế nhiệm không?

Đây hoàn toàn có thể là một sự trao đi, đổi lại giữa người về hưu và những người kế cận theo kiểu, tôi sẽ giới thiệu anh vào vị trí mới với điều kiện anh phải đồng ý “sắp ghế” cho con tôi. Đây là một sự đổi chác, thỏa thuận ngầm. Trong thời gian vừa qua, cứ vào thời điểm cuối nhiệm kỳ là dư luận lại xôn xao khi thấy trong bộ máy, trong phương án nhân sự xuất hiện nhiều con ông, cháu cha. Thậm chí tôi từng nghe phản ánh có trường hợp còn thỏa thuận, tôi đưa con anh vào thì anh cũng phải đưa cháu tôi vào... Điều này dẫn đến những hệ quả hết sức nguy hại.

Tuýt còi, ngăn “chuyến tàu vét” qua ga

Dẫn đến tình trạng trên, phải chăng trong thời điểm “hoàng hôn”, các cơ quan, đơn vị cứ mải mê lo nhân sự, lo vị trí nên buông lỏng công tác kiểm tra, giám sát?

Đó cũng là một nguyên nhân. Bởi thời điểm hoàng hôn nhiệm kỳ, nhiều người chỉ mải mê lo việc giữ ghế, tiến thân nên lơ là công tác kiểm tra, giám sát. Thậm chí do là thời điểm “nhạy cảm” nên nhiều người cũng “ngại”, co mình lại, sợ làm “thẳng” thì gây ảnh hưởng đến thành tích của địa phương trước ngày vui đại hội. Chưa kể còn có tâm lý, tôi không đụng đến anh thì chắc anh sẽ ưu ái, vun vén cho tôi. Tôi không “đụng” đến người nhà, người thân của anh thì anh sẽ giới thiệu ủng hộ tôi. Lúc này im lặng là vàng, tất cả cùng có lợi. Vì lợi ích của chiếc ghế nên người ta bất chấp tất cả.

Để nhiệm kỳ sau không “đau đầu” trong việc giải quyết hậu quả do “hoàng hôn” nhiệm kỳ trước để lại, theo ông cần phải có những giải pháp gì?

Tôi đánh giá rất cao công tác kiểm tra, giám sát kỷ luật của Đảng trong thời gian vừa qua. Việc xử lý không có vùng cấm, không có ngoại lệ, không còn có chuyện hạ cánh là an toàn đã phanh phui ra nhiều vụ việc vi phạm, góp phần cảnh tỉnh, răn đe những người đang có tư tưởng hoàng hôn nhiệm kỳ.

Tuy nhiên, việc xử lý đó dù gì cũng chỉ mới là phần ngọn, giải quyết hậu quả. Do đó, để nhiệm kỳ sau vững chắc thì ngay từ bây giờ các cơ quan của Đảng, Nhà nước phải tăng cường kiểm tra, giám sát, phát hiện và ngăn chặn kịp thời các biểu hiện của “tư duy nhiệm kỳ, hoàng hôn nhiệm kỳ”. Nếu để những “chuyến tàu vét” trót lọt qua ga thì nhiệm kỳ sau việc xử lý sẽ rất khó khăn, vừa mất mát tài sản, lại mất mát cán bộ và gây mất niềm tin của nhân dân vào hệ thống. Như thế sẽ mất nhiều công sức, thời gian của bộ máy, ảnh hưởng đến việc lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành trong việc phát triển kinh tế, xã hội của mỗi địa phương…

Ví dụ năm 2015, tôi được biết, Thanh tra Chính phủ đã lập đoàn thanh tra vào Thủ Thiêm (thành phố Hồ Chí Minh) rồi, nhưng sau đó lại dừng lại. Mãi đến năm 2018- 2019 mới thanh tra trở lại và có kết luận chính thức, trong đó chỉ ra nhiều sai phạm của các cơ quan chức năng. Tuy nhiên, giá như từ năm 2015, Đoàn Thanh tra Chính phủ làm nghiêm minh, khách quan thì vấn đề Thủ Thiêm có khi đã được giải quyết từ lâu rồi. Tôi nhớ thời điểm đó cũng là lúc chuẩn bị Đại hội đại biểu Đảng bộ TPHCM, chuẩn bị chuyển giao nhiệm kỳ.

Do đó, Đảng và Nhà nước cần phải có quy định cụ thể và rõ ràng hơn. Ví dụ phải quy định, trong thời gian bao lâu trước khi nghỉ thì không được đề bạt, bổ nhiệm, hoặc ký các hợp đồng liên quan đến các dự án lớn; không bố trí cán bộ chuẩn bị nghỉ hưu đi tham quan học tập, kinh nghiệm ở nước ngoài… Bên cạnh đó, càng vào thời điểm “hoàng hôn nhiệm kỳ” thì càng cần phải tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát để tuýt còi ngăn ngừa vi phạm từ lúc manh nha, không để xảy ra những vụ việc đáng tiếc như thời gian vừa qua.

Kỳ 3: Chặn mầm họa lợi ích nhóm

Chưa bao giờ như hiện nay, tỉnh nào cũng đòi có sân bay, tỉnh nào cũng đòi có cầu cảng. Đó là “tư duy nhiệm kỳ”, lợi ích nhóm, chứ là gì nữa. Không ít bộ phận vì lợi ích tăm tối của phe nhóm mình, đã biến nơi mình phụ trách thành vùng đất riêng”,TS Nhị Lê, nguyên Phó Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản, trò chuyện với Tiền Phong.

Nhà báo Nhị Lê

Những ông “vua con”

Là người nhiều năm theo dõi và tìm hiểu về bộ máy, cán bộ, cá nhân ông nhìn nhận, đánh giá như thế nào về tình trạng “tư duy nhiệm kỳ” và “hoàng hôn nhiệm kỳ”?

Phải nói rằng nhiệm kỳ là cần thiết, không phải chỉ chúng ta mà tất cả các nước đều có tính toán đến nhiệm kỳ. Như nước Mỹ, nhiệm kỳ Tổng thống là 4 năm, hay Cộng hòa Liên bang Nga, nhiệm kỳ Tổng thống là 6 năm. Việc đưa ra nhiệm kỳ là để giới hạn phạm vi quyền lực và truy xuất trách nhiệm quyền lực. Việt Nam cũng như vậy, nhiệm kỳ của chúng ta là 5 năm, điều đó hết sức bình thường. Nhưng cái “tư duy nhiệm kỳ” lại tạo ra những điều bất thường.

Trước tiên là vấn đề tầm nhìn chiến lược. Trong cả một thời kỳ dài xây dựng quốc gia, với tầm nhìn chiến lược, thì tất cả những nhiệm kỳ nối tiếp nhau phải tuân thủ, và nó được bảo đảm bởi luật pháp. Anh không thể vì lợi ích của nhóm, cũng không thể vì sự giới hạn của nhiệm kỳ mà bất chấp tất cả, phá vỡ tầm nhìn chiến lược ấy, vì thứ trách nhiệm quyền lực vô hạn độ. Nếu làm vậy thì luật pháp sẽ ra tay.

Chúng ta đang nói nhiều đến kiến tạo Nhà nước pháp quyền, thế nhưng chỗ này vẫn đang là một khoảng trống, không ai giám định, không ai xử lý. Một quy hoạch tổng thể Thủ Thiêm như thế mà người ta lại dám ban hành quyết định để bác bỏ Quyết định của Thủ tướng, thì đó là một sự vô lối, vô pháp và vô nhân. Cũng may là người ta làm vài nhiệm kỳ, chứ nếu làm từng nhiệm kỳ, từng người một thì cách làm đó, có lẽ sẽ làm nát, thậm chí tiêu vong Thủ Thiêm rồi.

Thứ hai, là vấn đề chọn người. Điều này mang tính quyết định để thực thi quyết sách tầm chiến lược. Ở các quốc gia mà tôi được biết, cương lĩnh tranh cử của họ rất rõ ràng, rành mạch, qua nhiều vòng, nhiều mức. Chúng ta cũng làm như vậy, nhưng lại chưa chọn người đúng, cộng với chế tài không đủ mạnh thì sẽ “đẻ” ra tư duy nhiệm kỳ. Tức là biến cái dài hạn thành nhiều khúc ngắn hạn, và nhiều khúc ngắn hạn đó mâu thuẫn nhau, thậm chí phủ định nhau. Ai cũng vô can, vì núp bóng cái tập thể, cái quyết sách chung, chứ không thấy trách nhiệm quyền lực cá nhân đâu cả. Nói gì tới kiểm soát quyền lực nữa. Đây chính là “khoảng trống” quyền lực cần phải chỉnh đốn và lấp đầy!

Về tâm lý, “bệnh” sĩ diện vẫn còn nhiều quá, đạo làm quan vô pháp đang án ngữ và lộng hành kinh khủng quá, nên ông nào cũng thích oai cả.

Ông nào cũng muốn hoành tráng, còn hiệu quả không tính đến. Cho nên rất nhiều tỉnh xuất hiện những dự án hàng nghìn tỷ đắp chiếu. Bao nhiêu nước mắt, bao nhiêu mồ hôi, thậm chí cả máu của nhân dân đổ xuống cũng chỉ vì cái sĩ diện hão được gọi là vị thế, công lao để che đậy thứ lợi ích cá nhân, phe nhóm của cán bộ, quan chức.

Lợi ích nhóm: mầm họa

Theo ông, “tư duy nhiệm kỳ” ở thời nào cũng có, hay chỉ mới xuất hiện gần đây?

“Tư duy nhiệm kỳ” thời gian gần đây xuất hiện ngày càng nhiều. Tôi nhớ mấy chục năm trước chúng ta không có tình trạng như vậy. Nhưng trong khoảng 4 nhiệm kỳ gần đây, “bệnh” “tư duy nhiệm kỳ” xuất hiện ngày càng nặng, biến đường lối chung thành những quyết sách riêng của từng địa phương, phá vỡ tính thống nhất của đường lối chính trị, phá vỡ tầm nhìn chiến lược của Đảng.

Chưa bao giờ lại như bây giờ, tỉnh nào cũng đòi có sân bay, tỉnh nào cũng đòi có cầu cảng... trong khi quy hoạch chiến lược phát triển quốc gia có rồi. Đó là “tư duy nhiệm kỳ” chứ là gì nữa. Không ít bộ phận vì lợi ích tăm tối của phe nhóm mình, đã biến nơi mình phụ trách thành vùng đất riêng và họ là những “ông vua con”, những ông tướng, bà tướng. Điều này Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã nhắc đến rất nhiều lần.

Trong thực thi chiến lược quốc gia thì trên có kế sách, dưới lại có đối sách. Còn trong thực hiện nhiệm vụ chiến lược, thì trên bảo dưới không nghe, trên một đàng dưới một nẻo, thậm chí trống đánh xuôi, kèn thổi ngược. Điều này lại càng tạo điều kiện cho “tư duy nhiệm kỳ” nảy nòi, phát tác. Đã vậy, chúng ta lại không có bộ chế tài tương dung, cụ thể là kỷ luật trong Đảng không đủ mạnh. Quốc pháp, tức là pháp luật nhà nước, chấp pháp không đủ nghiêm.

Đức không đủ răn, thì pháp trị phải ra tay. Nhưng đáng tiếc, tầm rộng lại không ai làm việc đó, hoặc có thì cũng làm chưa tương xứng. Thế là kỷ luật của Đảng không đủ mạnh, pháp luật của Nhà nước không đủ nghiêm, đâm sinh ra nhờn, mà đã nhờn thì hòa cả làng. Cái nguy hiểm ở đây là Quốc pháp, Đảng cương bị xâm hại lại không bị xử lý thì rõ ràng là đại nguy cơ rồi! Đó là bối cảnh dung dưỡng, duy tồn, thậm chí ở chỗ này chỗ kia nó cũng cổ súy cho lợi ích nhóm. Xét cho cùng, thì tư “duy nhiệm kỳ” cũng chính là lợi ích nhóm, là mầm họa những “sứ quân” đấy.

Bổ nhiệm ký bừa, cấp phép dự án, điều chỉnh dự án vô tội vạ, nếu xuất hiện ở “hoàng hôn nhiệm kỳ” chắc cũng nhằm phục vụ lợi ích nhóm, “lót ổ”, và tranh thủ “chuyến tàu vét” cuối cùng?

Gần đây nhất, Hội nghị T.Ư 5 và Hội nghị T.Ư 6 khóa XII của Đảng đã bàn về bộ máy, trước hết là bộ máy chiến lược và chiến lược công tác cán bộ. Một tầm nhìn chiến lược phát triển quốc gia sẽ đổ bể, thậm chí sẽ thành ảo tưởng, nếu không có một chiến lược cán bộ tương xứng, đặc biệt là cán bộ chiến lược - rường cột của quốc gia, rường cột của các cấp tương dung. Từ đó mới nảy sinh ra tư duy nhiệm kỳ, tranh thủ bổ nhiệm, ký bừa dự án, cán bộ… trước khi rời nhiệm sở.

Cho nên đầu nhiệm kỳ thì nghe ngóng, giữa nhiệm kỳ thì chạy vạy, cuối nhiệm kỳ thì bất chấp thực thi. Điều này sẽ xảy ra hai thái cực: Một là, người ta làm tất cả những điều gì người ta muốn, bất chấp tất cả để vơ vét cho kỳ được cái người ta cần; hai là, người ta không làm gì cả, nín thở chờ đại hội, qua đại hội. Hai thái cực này rất rõ, hoặc án binh bất động, hoặc huyên náo tăm tối ngày đêm.

Đặc biệt, điều đáng sợ là bất chấp trong việc xây dựng đội ngũ cán bộ, bất chấp chiến lược cán bộ, người ta tốc hỉ thiết kế bộ máy, cán bộ cho nhiệm kỳ sau. Cho nên mới có chuyện ông bộ trưởng đổ lỗi cho người tiền nhiệm, mặc dù thời điểm đó ông ta đang làm thứ trưởng. Vì thế, trong công tác cán bộ, mới nảy sinh tình trạng “thứ nhất hậu duệ, thứ nhì tiền tệ, thứ ba quan hệ, thứ tư đồ đệ, rồi thứ năm (thứ bét) là trí tuệ”. Lợi ích nhóm “đẻ” ra nguy hiểm đến như thế, thậm chí “lót ổ” cha truyền con nối, anh truyền em nối, “cả họ làm quan” một cách tăm tối, thậm chí ô nhục.

Không được ký bổ nhiệm trước một năm kết thúc nhiệm kỳ

Vậy giải pháp để điều trị căn bệnh “tư duy nhiệm kỳ”, “hoàng hôn nhiệm kỳ” là gì, thưa ông?

Suy cho cùng, nếu khi tầm nhìn chiến lược bị xâm hại và chiến lược cán bộ mà hỏng thì chiến lược phát triển quốc gia đổ vỡ, thất bại không tránh khỏi, đó là điều không có gì lạ cả. Công tác cán bộ là then chốt của then chốt là vì vậy. Điều này Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng cũng nói rất nhiều lần. Vì công việc đẻ ra bộ máy chứ không phải vì con người đẻ ra bộ máy. Vì tầm nhìn để chọn bộ máy tương hợp với nó chứ không phải vì con người. Vì bộ máy mà tìm ra việc. Hai việc đó là đối nghịch nhau. Muốn đẩy lùi “tư duy nhiệm kỳ”, hay “hậu quả nhiệm kỳ”, phải bắt đầu từ đó.

“Quy hoạch tổng thể Thủ Thiêm như thế mà người ta lại dám ban hành quyết định để bác bỏ Quyết định của Thủ tướng” - Nhà báo, TS. Nhị Lê

Vụ việc của Tổng Thanh tra Chính phủ cách đây 2 nhiệm kỳ, trong 6 tháng cuối nhiệm kỳ mà ký bổ nhiệm tới 80 ông, bà cấp vụ phó trở lên, bất chấp tất cả. Điều đó cho thấy cơ chế của chúng ta còn lỏng lẻo, người ta lẻn vào chỗ này. Sự trừng phạt lại không thích đáng nữa, mối họa kiểu đó tới nay, vẫn khôn lường. Tôi kiến nghị, trước khi kết thúc nhiệm kỳ 1 năm, không được ký bổ nhiệm cán bộ, trừ cấp có thẩm quyền cho phép. Như vậy thì, không ai dám ký bừa cả.

Trong bổ nhiệm cán bộ, điều đáng lo ngại nhất là cái gì cũng vin vào, và khi sai thì đổ tất cho quy trình. Dù quy trình luôn đúng, nhưng vì sao lại cho ra sản phẩm sai? Do vậy, chọn người thực thi quy trình hết sức quan trọng. Từ đó đòi hỏi người cầm cân nảy mực, tức đội ngũ những người làm công tác cán bộ, tôi thấy phải thực thi tối thiểu 8 chữ: Trung thực, trách nhiệm, dũng cảm, trong sáng.

Bên cạnh đó, phải có cơ chế kiểm tra, giám sát chặt chẽ cán bộ. Quốc pháp vô thân, tối thượng là pháp luật, tối cao là kỷ luật của Đảng. Không cần chờ đến “hoàng hôn nhiệm kỳ” hay khi “hạ cánh” đâu, mà ngay khi bước vào chính trường, anh phải chấp nhận luật của chính trường. Quan ra quan, vua ra vua, dân ra dân, kỷ cương phải thế. Nếu thực sự là Quốc pháp vô thân, sẽ không có thư tay, nhóm lợi ích, không có can dự tăm tối của cá nhân nào.

Theo tôi, giải pháp hiệu quả để kiểm soát cán bộ và bộ máy làm công tác này là truy xuất tài sản ở đầu nhiệm kỳ và cuối nhiệm kỳ. Phải kiểm tra, buộc giải trình về nhân thân và thân nhân cán bộ, làm nghiêm được điều này thì không ai không sợ hết. “Hoàng hôn nhiệm kỳ” hay “chuyến tàu vét” cũng không thể thoát được.

Trân trọng cảm ơn ông!

Kỳ 4: Quyết làm sạch bộ máy

Trong nhiệm kỳ mới, tỉnh Quảng Nam nêu bật quyết tâm về một bộ máy sẽ được “sàng lọc” và “không để lọt” những cán bộ không đủ tư cách, trình độ, bản lĩnh. Đồng thời, tỉnh này cho hay siết chặt kỷ cương, để cao trách nhiệm người đứng đầu để chọn ra những cán bộ đủ phẩm chất, năng lực.

Lê Phước Hoài Bảo, người từng được biết đến là “giám đốc sở trẻ nhất nước” . Ảnh: T.H

“Trái non ép chín”

Lê Phước Hoài Bảo, cái tên quá nổi tiếng và dậy sóng dư luận Quảng Nam và cả nước trong một thời gian dài. Bảo từng được biết đến là giám đốc Sở trẻ nhất nước, Tỉnh ủy viên và đại biểu Hội đồng Nhân dân trẻ nhất Quảng Nam khi được bổ nhiệm các chức vụ này vào năm 2015 lúc tròn 30 tuổi. Gõ từ khóa Lê Phước Hoài Bảo trên tìm kiếm của Google trong vòng 0,44 giây cho ra khoảng 7.770.000 kết quả, chứng tỏ sự quan tâm của dư luận với nhân vật trẻ này.

Ngày Bảo nhậm chức, dư luận lên tiếng đặt câu hỏi về một cán bộ mới 30 tuổi, chưa có nhiều kinh nghiệm thực tiễn đã được đứng đầu một Sở quan trọng bậc nhất của một địa phương? Và liệu không là con trai Bí thư Tỉnh ủy thì Bảo có được bổ nhiệm và cho ngồi vào vị trí đó ?... “Đúng quy trình” là trả lời của lãnh đạo tỉnh Quảng Nam vào thời điểm đó giải thích cho việc thăng tiến “thần tốc” của Bảo.

Tháng 3/2018, UBND tỉnh Quảng Nam thu hồi quyết định bổ nhiệm Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư đối với ông Lê Phước Hoài Bảo. Từ giám đốc ông Bảo về làm chuyên viên tại Sở này. Trước đó vào tháng 2/2018, ông Lê Phước Thanh (cha ruột của Bảo) bị Trung ương thi hành kỷ luật bằng hình thức cách chức Bí thư Tỉnh ủy (nhiệm kỳ 2010-2015). Bảo được xác định đã không trung thực trong việc kê khai quá trình công tác của bản thân trong hồ sơ, lý lịch và hồ sơ nhân sự ứng cử Ban chấp hành Đảng bộ tỉnh nhiệm kỳ 2015-2020, có ý thức tổ chức kỷ luật kém; vi phạm nguyên tắc tổ chức sinh hoạt của Đảng, bỏ sinh hoạt Đảng nhiều tháng, không chuyển sinh hoạt Đảng theo quy định trong thời gian đi học thạc sĩ tại nước ngoài.

Trong khi đó, ông Lê Phước Thanh ( Bí thư Tỉnh ủy nhiệm kỳ 2010-2015, Bí thư Ban cán sự Đảng, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam nhiệm kỳ 2011-2016) với cương vị người đứng đầu, phải chịu trách nhiệm chính về những vi phạm, khuyết điểm của Ban thường vụ Tỉnh ủy nhiệm kỳ 2010-2015 và Ban cán sự Đảng UBND tỉnh nhiệm kỳ 2011-2016. Vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, quy chế làm việc và các quy định của Đảng, Nhà nước về công tác cán bộ; không gương mẫu, có biểu hiện ưu ái, vun vén cho gia đình trong việc quy hoạch, luân chuyển, điều động và quyết định bổ nhiệm ông Lê Phước Hoài Bảo giữ các chức vụ (trưởng phòng của Ban quản lý Khu kinh tế mở Chu Lai, phó chủ tịch UBND huyện Thăng Bình, phó giám đốc, giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư) không đủ tiêu chuẩn, điều kiện, vi phạm quy trình, thủ tục; Để UBND tỉnh quyết định cử ông Lê Phước Hoài Bảo đi học thạc sĩ tại nước ngoài bằng ngân sách nhà nước không đúng quy định.

Cha và con cùng bị kỷ luật thể hiện sự nghiêm minh của Đảng và nhà nước trong xử lý sai phạm trong công tác Đảng, công tác cán bộ. Nhưng bài học về sự vun vén con cái trong trường hợp này đã trở thành bài học chua xót không chỉ riêng tỉnh Quảng Nam. “Dục tốc bất đạt” nhiều người ví von trường hợp của Lê Phước Hoài Bảo là “trái non ép chín” mà lỗi một phần không do Bảo mà do những bậc cha, chú nằm trong hàng ngũ lãnh đạo tỉnh Quảng Nam đã nâng đỡ, ém “hậu duệ” trong việc đưa Bảo lên vị trí lãnh đạo.

Chấn chỉnh

Ngay sau khi Trung ương thi hành các quyết định kỷ luật, tháng 4/2018, ông Nguyễn Ngọc Quang (Bí thư Tỉnh ủy Quảng Nam lúc đó) ngay lập tức họp ban hành Chỉ thị 28 về việc thực hiện công tác quy hoạch, luân chuyển, đào tạo, bồi dưỡng, bổ nhiệm và giới thiệu cán bộ ứng cử. Trong chỉ thị này của Tỉnh ủy Quảng Nam đã thẳng thắn chỉ rõ: “…Công tác quy hoạch và rà soát bổ sung quy hoạch đạt chất lượng chưa cao, quy hoạch cán bộ sở ngành chưa ban hành quyết định phê duyệt. Đào tạo, bồi dưỡng còn chạy theo số lượng, có trường hợp không đúng đối tượng và chất lượng có mặt chưa tốt; luân chuyển đề bạt, bổ nhiệm, giới thiệu cán bộ ứng cử có trường hợp không đảm bảo tiêu chuẩn, điều kiện, quy trình, thẩm quyền gây dư luận không tốt trong cán bộ, đảng viên và nhân dân. Việc thực hiện chính sách cán bộ có mặt còn bất cập. Quản lý hồ sơ cán bộ, đảng viên và kiểm tra, giám sát về công tác cán bộ thiếu thường xuyên nên chưa kịp thời phát hiện các sai phạm trong công tác cán bộ”.

Một góc TP Tam Kỳ (Quảng Nam) trung tâm hành chính của tỉnh Quảng Nam nhìn từ trên cao. Ảnh: Hà Nguyễn

Để thực hiện tốt công tác quy hoạch, luân chuyển, đào tạo, bồi dưỡng, bổ nhiệm, giới thiệu cán bộ ứng cử đúng quy định, khắc phục các khuyết điểm sai phạm và thực hiện nghiêm Thông báo số 43 ngày 28/12/2017 của Bộ Chính trị, Ban thường vụ Tỉnh ủy Quảng Nam đã yêu cầu các cấp ủy, tổ chức Đảng cơ quan đơn vị quán triệt và thực hiện việc rà soát, bổ sung, hoàn thiện quy định, quy chế về công tác cán bộ, tiêu chuẩn chức danh gắn với trách nhiệm, nhiệm vụ được giao, sự tín nhiệm của cán bộ, đảng viên và nhân dân theo hướng hiệu quả thiết thực. Thực hiện đồng bộ các khâu trong công tác cán bộ nhất là công tác đánh giá, quy hoạch, bồi dưỡng luân chuyển, bổ nhiệm cán bộ giới thiệu cán bộ ứng cử đảm bảo đúng quy định… Đối với Ban cán sự đảng ủy UBND tỉnh, Tỉnh ủy Quảng Nam yêu cầu chỉ đạo UBND các cấp, các sở, ngành bãi bỏ, hủy bỏ và thu hồi các quy định về công tác cán bộ không đúng, không phù hợp thuộc khối cơ quan chính quyền từ tháng 6/2012 đến nay. Đồng thời chỉ đạo kiểm điểm làm rõ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân có khuyết điểm, vi phạm trong công tác cán bộ.

Đầu năm 2019, ông Phan Việt Cường được bầu làm Bí thư Tỉnh ủy Quảng Nam thay ông Nguyễn Ngọc Quang (nghỉ hưu). Trên cương vị mới, ông Cường khẳng định: Giữ vững nguyên tắc tập trung dân chủ, tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách; thường xuyên thực hiện phê bình và tự phê bình, thực hiện nghiêm quy chế làm việc và chương trình công tác Đảng bộ đề ra. Đồng thời luôn luôn lắng nghe ý kiến của cán bộ, đảng viên và nhân dân, không ngừng học tập nâng cao trình độ nghiệp vụ, tinh thần học hỏi ở đồng chí, đồng nghiệp để hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao…

Để chuẩn bị tốt việc tổ chức Đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XXII (nhiệm kỳ 2020 - 2025), ngày 31/7 vừa qua, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Nam đã ban hành Chỉ thị số 45. Yêu cầu đầu tiên trong chỉ thị quan trọng này, Bí thư tỉnh ủy Quảng Nam cho biết: Phải thực hiện phương châm kế thừa, ổn định, đổi mới, sáng tạo và phát triển; phát huy dân chủ đi đôi với giữ vững nguyên tắc, siết chặt kỷ cương; coi trọng chất lượng hiệu quả, đề cao trách nhiệm của các cấp ủy trước hết là người đứng đầu…

Trong đó, công tác chuẩn bị nhân sự và bầu cử cấp ủy, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Nam yêu cầu: Kiên quyết sàng lọc, không để lọt vào cấp ủy khóa mới những người bản lĩnh chính trị không vững vàng; phẩm chất năng lực, uy tín giảm sút; thiếu gương mẫu, mất đoàn kết, cục bộ, bè phái, cơ hội, thấy đúng không dám bảo vệ, thấy sai không dám đấu tranh; có biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống…

Đồng thời, ông Cường cũng yêu cầu không để lọt những trường hợp chạy chức, chạy quyền, tham nhũng, tiêu cực, “lợi ích nhóm”; vi phạm quy tắc dân chủ, quy chế, quy định hiện hành của Đảng, Nhà nước, tiêu chuẩn chính trị và những điều đảng viên không được làm.

Những người quan liêu cửa quyền, thiếu gắn bó mật thiết với nhân dân; bản thân hoặc vợ (chồng), con vi phạm quy định của Đảng, chính sách, pháp luật của nhà nước làm ảnh hưởng tới uy tín cơ quan đơn vị và bản thân cán bộ cũng được Bí thư Tỉnh ủy Quảng Nam yêu cầu sàng lọc và loại bỏ.

Đối với cơ cấu cấp ủy, ủy viên Ban thường vụ, Bí thư tỉnh Quảng Nam cũng cho biết: Cơ bản đảm bảo sự lãnh đạo toàn diện của cấp ủy đối với những địa bàn lĩnh vực quan trọng; không vì cơ cấu mà hạ thấp tiêu chuẩn; thực hiện chủ trương không nhất thiết sở, ban, ngành, địa phương nào cũng phải có người tham gia cấp ủy; đồng thời thống nhất quy định một số chức danh cụ thể có cơ cấu ban thường vụ, số cơ cấu còn lại do cấp ủy quyết định theo yêu cầu thực hiện nhiệm vụ chính trị và khả năng đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của cán bộ. Kết hợp hài hòa, chặt chẽ, hiệu quả việc chuẩn bị nhân sự tại chỗ với điều động, luân chuyển, bố trí cán bộ từ nơi khác đến...

Kỳ 5: Chặn ký... chạy hưu

Trao đổi với Tiền Phong về giải pháp để ngăn chặn, hạn chế tình trạng “chuyến tàu vét” trước thềm Đại hội Đảng, các chuyên gia và cơ quan kiểm tra cho rằng, vấn đề quan trọng nhất vẫn là yếu tố con người, nếu việc quyết định được thực hiện bằng cái tâm thì sẽ chọn được cán bộ chuẩn, còn tâm không sáng dễ dẫn đến “đúng quy trình nhưng không đúng người”.

Theo kết luận của Thanh tra Bộ Nội vụ, trong vòng 1,5 năm cuối nhiệm kỳ, nguyên Tổng TTCP Huỳnh Phong Tranh đã quyết định bổ nhiệm chức vụ lãnh đạo, quản lý đối với 48 trường hợp.

Có ý kiến đề nghị ban hành quy định cấm cán bộ trước nghỉ hưu ký các quyết định liên quan đến đầu tư, xây dựng, bổ nhiệm cán bộ… để phòng ngừa vi phạm.

PGS.TS Vũ Văn Phúc, Phó Chủ tịch Hội đồng khoa học các cơ quan Đảng Trung ương: Ðúng “quy trình” nhưng không trúng người.

PGS.TS Vũ Văn Phúc

Để ngăn chặn tình trạng “hoàng hôn nhiệm kỳ” theo tôi nên có quy định của Đảng về vấn đề này. Ví dụ trước khi về hưu khoảng 1 năm, lãnh đạo các bộ, ngành không được ký các quyết định liên quan đến việc đầu tư dự án, bổ nhiệm cán bộ. Các quyết định đó có thể để cho cấp phó trong diện quy hoạch nhân sự nhiệm kỳ sau, hoặc cấp phó không ở trong diện “hoàng hôn nhiệm kỳ” ký. Quy định này không có nghĩa là “vô hiệu” quyền của của cấp trưởng, mà thực tế cấp trưởng vẫn là người cầm trịch, lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành trong việc thảo luận, quyết định các vấn đề liên quan đầu tư xây dựng hoặc bổ nhiệm cán bộ… Tuy nhiên, sau khi các vấn đề đó được thống nhất trong tập thể thì người thay mặt ký là cấp phó chứ không phải là cấp trưởng.

Tương tự ở địa phương - cấp trưởng không nằm trong diện tái cử, chuẩn bị nghỉ hưu cũng không ký các vấn đề liên quan đến đầu tư xây dựng, mua sắm, bổ nhiệm cán bộ nữa mà để cấp phó nằm trong diện tái cử, hoặc trong diện quy hoạch cấp trưởng nhiệm kỳ sau ký.

Như thế cấp phó sẽ phải chịu trách nhiệm rất lớn trong việc ký các quyết định. Anh ký thì anh phải chịu trách nhiệm nên không còn tâm lý “dĩ hòa vi quý”, thấy đúng không bảo vệ, thấy sai không đấu tranh trong thảo luận quyết định các vấn đề quan trọng. Nếu đúng mới ký, còn thấy sai thì sẽ phản biện và không ký. Điều này cũng hạn chế tình trạng đổ trách nhiệm cho người tiền nhiệm. Giải pháp này cũng ngăn được “tư duy nhiệm kỳ”, đặc biệt sẽ tạo ra sự chuyển tiếp, liên thông giữa nhiệm kỳ trước và nhiệm kỳ sau, không ai dám ký bừa, ký ẩu. Đây cũng là bước thử thách cho cấp phó trong việc nâng cao trách nhiệm trong việc đấu tranh với tình trạng “hoàng hôn nhiệm kỳ”. Vì quyết định được ký bởi một người sắp về hưu, nếu đúng đắn thì không vấn đề gì, song nếu “có vấn đề” thì hệ lụy của chữ ký ấy sẽ rất khó giải quyết và đôi khi để lại hậu quả rất nặng nề.

Ông Nguyễn Túc, ủy viên Đoàn Chủ tịch ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam: Sai phạm xảy ra do vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ

Ông Nguyễn Túc

Qua các vụ việc được Đảng và cơ quan Nhà nước xử lý thời gian qua cho thấy rõ ràng của tình trạng “hoàng hôn nhiệm kỳ”. Ở một cấp ngành, chính quyền địa phương, người lãnh đạo chủ chốt bộc lộ sự tiêu cực trong thời điểm chuyển giao nhiệm kỳ, tranh thủ trước ngày nghỉ hưu để “bổ nhiệm” ồ ạt. Những vi phạm đó diễn ra rất đa dạng, không chỉ cán bộ cấp cơ sở mà ngay lãnh đạo cấp tỉnh, cấp bộ, cũng có tư tưởng “hoàng hôn nhiệm kỳ”. Những việc này không chỉ để lại hậu quả nặng nề nhiệm kỳ sau mà có khi còn nhiệm kỳ tiếp theo nữa. Nó không chỉ gây thiệt hại về tiền của, mà còn làm giảm niềm tin của nhân dân vào Đảng và Nhà nước.

Để ngăn chặn tình trạng này theo tôi cần phải phát huy tinh thần tập trung dân chủ trong các cấp ủy, đảng bộ, cơ quan, đơn vị. Thực tế trong các vụ việc được Ủy ban Kiểm tra Trung ương kiểm tra, kết luận và xử lý thời gian qua cho thấy, phần lớn cán bộ, lãnh đạo quản lý các cơ quan đơn vị đều vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ. Khi đề cập vấn đề này có người nói rằng “nếu nói khác với lãnh đạo cấp ủy dễ bị trù dập”, cái này cho thấy nguyên tắc dân chủ và sức chiến đấu trong một số cấp ủy, đảng bộ còn có vấn đề. Do đó, cần phải có giải pháp phát huy dân chủ và sức chiến đấu trong nội bộ các cấp ủy đảng, cơ quan đơn vị. Tăng cườngvai trò của Mặt trận tổ quốc, các tổ chức chính trị, xã hội và nhân dân trong việc tham gia, góp ý xây dựng chỉnh đốn Đảng.

Đặc biệt, trong thời gian tới, khi đại hội Đảng bộ các cấp đã cận kề, các cơ quan của Đảng và Nhà nước cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, xử lý nghiêm các vi phạm. Thực tế thời gian qua, xử lý nghiêm minh, bất kể người đó là ai, kể cả cán bộ đã nghỉ hưu đã góp phần cảnh báo, răn đe, phòng ngừa “tư duy nhiệm kỳ” trong mỗi cán bộ, đảng viên.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Ngọc Phương (Quảng Bình): Giám sát cán bộ thực hiện quy định về nêu gương.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Ngọc Phương

Những vi phạm về “tư duy nhiệm kỳ” xảy ra không phải chỉ trong thời gian gần đây, mà còn xảy ra ở nhiều nhiệm kỳ trước. Vì thế, Đảng đã có nhiều Nghị quyết, nhiều quy định, yêu cầu các cán bộ công chức đảng viên khi thực hiện nhiệm vụ chính trị của mình, phải thực hiện đúng theo chức năng nhiệm vụ. Trên cơ sở đó phòng chống và loại trừ “tư duy nhiệm kỳ”.

Dù không phổ biến, song trên thực tế hiện nay vẫn còn những cán bộ có tư tưởng “tư duy nhiệm kỳ”. Đó là tạo lợi nhuận cho bản thân về kinh tế, tạo lợi thế cho dòng tộc họ hàng và tìm mọi cách để phục vụ cho lợi ích nhóm, bè phái, vị trí của bản thân mình. Khi sắp kết thúc nhiệm kỳ, họ tìm mọi cách thực hiện được tất cả những ý đồ của mình, từ bổ nhiệm người nhà, người thân cho đến thực hiện ký kết, thông qua các dự án. Hay thực trạng cán bộ “ngồi im chờ Đại hội” cũng xảy ra. Có những cán bộ lãnh đạo giữ vị trí chủ chốt, khi đến cuối nhiệm kỳ không dám thể hiện vì sợ ảnh hưởng chuyện này chuyện kia, hoặc không dám táo bạo, dũng cảm đối với những vấn đề nóng đang diễn ra trong đời sống. Thực trạng này cần phải được ngăn chặn, khắc phục trong thời gian tới.

Có nhiều giải pháp để khắc phục tình trạng này. Trước tiên cán bộ lãnh đạo cần thực hiện nghiêm các nghị quyết, quy định về chống tự diễn biến, tự chuyển hóa; xây dựng đạo đức lối sống, và thực hiện theo tư tưởng đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; thực hiện Nghị quyết của Đảng về vấn đề nêu gương. Đặc biệt phải xử lý nghiêm các vi phạm để ngăn chặn, cảnh báo, răn đe. Trong đó cần chú trọng tới những đối tượng có đơn khiếu nại tố cáo, phải kiểm tra, rà soát, xử lý nghiêm để ngăn chặn tình trạng này.

Bên cạnh đó, cần thống nhất quy định, trong khoảng thời gian 3 tháng, từ khi có thông báo quyết định nghỉ hưu thì không được ký bổ nhiệm cán bộ và những vấn đề khác tương tự, để ngăn những “chuyến tàu vét lúc hoàng hôn”.