Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM) đối với sản phẩm trong ngành sản xuất gang thép

Phần 1: Tổng quan chung về CBAM

• Mục tiêu của CBAM

CBAM sẽ thay thế cơ chế thị trường phát thải của EU cho giai đoạn 2026 - 2035. Đây là một công cụ chính sách mới của EU cho phép đánh thuế bổ sung đối với hàng nhập khẩu trong các ngành có mức phát thải cao, gồm: Sản xuất gang, thép, nhôm, phân bón, xi măng, điện và hydrogen. Thuế bổ sung này được gọi là thuế carbon và được tính toán dựa trên mức độ phát thải của sản phẩm trong quá trình sản xuất. 

• Nghĩa vụ báo cáo

Qua đó sẽ có giai đoạn chuyển tiếp từ tháng 10/2023 đến tháng 12/2025, các đơn vị nhập khẩu hàng hóa theo các danh mục được nêu trên sẽ phải tiến hành báo cáo hạng mục nhập khẩu. Kỳ báo cáo đầu tiên cho CBAM là Quý 4 năm 2023, bắt đầu từ ngày 1 tháng 10 năm 2023. Báo cáo cho kỳ báo cáo đầu tiên phải được nộp chậm nhất là vào ngày 31 tháng 1 năm 2024. Báo cáo CBAM cuối cùng của giai đoạn chuyển tiếp, là báo cáo được nộp cho Quý 4 năm 2025, phải nộp trước ngày 31 tháng 1 năm 2026.

Hạng mục nhập khẩu CBAM sẽ bao gồm các nội dung sau:

• Loại hàng hóa được xác định bằng mã CN (tương tự như mã HS tại Việt Nam, mã CN hay Combined Nomenclature code là mã hàng hóa để định danh các sản phẩm nhập khẩu vào Châu Âu)
• Số lượng hàng hóa nhập khẩu, lượng khí thải trực tiếp và gián tiếp gắn liền với chúng (được tính theo các phương pháp cụ thể, xem bên dưới).
• Bất kỳ 'giá carbon'¹⁾ nào đã được thanh toán ở nước ngoài cho lượng khí thải, bao gồm cả giá carbon được trả cho bất kỳ nguyên liệu tiền chất nào được đưa vào sản phẩm cuối cùng.
• Quốc gia nơi áp dụng giá carbon.
• Nước xuất xứ của hàng hóa nhập khẩu.
• Danh tính và vị trí của cơ sở sản xuất hàng hóa.²⁾
• Các quy trình sản xuất được sử dụng để sản xuất hàng hóa (và các thông số sản xuất liên quan) như được xác định trong quy định thực hiện.

Chứng chỉ CBAM - tấm vé để các sản phẩm thép của Việt Nam nhập khẩu vào thị trường Châu Âu

¹⁾ 'giá carbon' nghĩa là số tiền được trả ở nước thứ ba, theo chương trình giảm phát thải carbon, dưới hình thức thuế, phí hoặc chi phí hoặc dưới hình thức tín chỉ carbon theo hệ thống mua bán phát thải khí nhà kính, được tính toán dựa trên lượng khí nhà kính qua đo đạc và công bố trong quá trình sản xuất hàng hóa.

²⁾ Đối với hàng hóa thép, mã số nhận dạng của nhà máy thép cụ thể nơi sản xuất một lô nguyên liệu thô cụ thể.

• Cơ chế điều chỉnh biên giới Carbon (CBAM) 

Xác định phát thải carbon của sản phẩm theo các phạm vi khác nhau từ thượng nguồn (đầu vào trước khi sản xuất) đến hạ nguồn (đầu ra sau khi sản xuất)

• Các thuật ngữ chính:

• Mã CN đối với các sản phẩm sắt thép (1/2) Nguyên liệu thô và bán thành phẩm

• Mã CN đối với các sản phẩm sắt thép (2/2) Thành phẩm

(Hết phần 1)

Trung Hoàng

Nguồn tham khảo: European Commission